Big idea

การสอนคำศัพท์สำคัญ และกรอบคิดหลัก (Key Concept) ของเนื้อหา

ในการเรียนวิชาสังคมศึกษา นักเรียนจำเป็นต้องเรียนรู้คำศัพท์สำคัญมากมายในบทเรียน แต่อาจไม่เคยพบในชีวิตประจำวันเลย เรามีหลายกิจกรรมในการให้นักเรียนได้เรียนรู้คำศัพท์ใหม่ที่สำคัญอย่างแยบยล และเป็นกลวิธีการสอนที่สอดคล้องกับแนวทางการเรียนรู้แบบลงมือปฏิบัติด้วย (Learning by Doing)

นักเรียนจำเป็นต้องได้พบเจอกับคำศัพท์ใหม่ในบทเรียนซ้ำ ๆ หลายครั้ง เพื่อให้เข้าไปอยู่ในคลังคำศัพท์ที่นักเรียนใช้งาน การพบเจอคำซ้ำ ๆ จะทำให้นักเรียนค่อย ๆ เข้าใจความละเอียดอ่อนในความหมายของถ้อยคำและเรียนรู้ว่าจะใช้คำศัพท์นั้นอย่างไรเวลาพูด หรือเขียน ดังนั้น เพื่อให้นักเรียนได้ซึมซับคำต่าง ๆ ครูจำเป็นต้องสร้างโอกาสที่จะได้นำคำเหล่านั้นมาใช้ซ้ำ ๆ ในบทเรียน โดยอาศัยกิจกรรม ดังต่อไปนี้


*เนื้อหาในบทความนี้ ประกอบไปด้วยสาระความรู้ จาก Dear-ASIA.com และกิจกรรมการสอนที่น่าสนใจดัดแปลงจาก โครงการสร้างความเข้าใจในประวัติศาสตร์ร่วมรากอุษาคเนย์ โดยแผนกวัฒนธรรม ยูเนสโก (UNESCO)*

1. สมุดคำศัพท์ของนักเรียน

ให้นักเรียนบันทึกคำศัพท์ใหม่ๆ ลงในสมุดคำศัพท์ที่แยกเล่มต่างหาก หรือที่ด้านหลังของสมุดแบบฝึกหัด นักเรียนสามารถเลือกวิธีการจดบันทึกที่เหมาะสมที่สุด (โดยครูให้คำแนะนำก่อน) เช่น คำนิยาม คำแปล ตัวอย่างประโยคที่ใช้ ตัวอย่างเช่น

· ลัทธิทุนนิยม: ระบบสังคมและเศรษฐกิจ ที่ทรัพย์สินและปัจจัยการผลิตเป็นกรรมสิทธิ์ของเอกชน (บุคคลหรือบริษัท) และดำเนินการเพื่อผลกำไร
· ลัทธิทุนนิยม: ตรงข้ามกับลัทธิคอมมิวนิสต์

2. แบบฝึกหัดการจับคู่

ครูให้รายการคำศัพท์แก่นักเรียนเพื่อทำการจับคู่กับความหมาย ซึ่งจะช่วยให้ครูประเมินความรู้ของนักเรียนเกี่ยวกับคำศัพท์เหล่านี้ เมื่อครูเฉลยคำตอบที่ถูกต้อง ครูสามารถยกตัวอย่าง หรือให้นักเรียนลองใช้คำศัพท์นั้นในบริบทที่เกี่ยวข้อง หรือนักเรียนยังสามารถทดสอบกันเองเป็นกลุ่มย่อย หรือเป็นคู่ด้วยการอ่านความหมายให้เพื่อนจับคู่กับคำศัพท์ที่ตรงกัน ดังตัวอย่างต่อไปนี้

เรื่อง การค้าเครื่องเทศ

คำชี้แจง จงจับคู่คำต่อไปนี้กับความหมายของคำ

ช่องแคบ หมู่เกาะ ให้ทุน กบฎ เส้นรอบวง กษัตริย์ ต้นหน

1.     ____________ ทางน้ำแคบ ๆ ที่เชื่อมระหว่างทะเล หรือมหาสมุทร

2.     ____________ ระยะทางตามเส้นขอบวงกลม

3.     ____________ ราชา หรือราชินี

4.     ____________ คนทำหน้าที่บังคับเรือโดยใช้ดวงอาทิตย์ ดาว และแผนที่

5.     ____________ กลุ่มของเกาะ

6.     ____________ ให้เงินเพื่อดำเนินกิจการ

*ครูอาจมีจำนวนคำศัพท์ มากกว่าจำนวนความหมาย เพื่อเพิ่มระดับความยากในการวัดความรู้ของนักเรียน

3. เติมคำในช่องว่าง 

ครูอาจให้นักเรียนทำแบบฝึกหัดนี้ควบคู่ไปกับแบบฝึกหัดการจับคู่เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจคำศัพท์

ผลิตภัณฑ์ปลาที่ผ่านการหมักจะกลายเป็น‘..........................’และไม่ถือว่าดิบแล้วถึงแม้จะไม่ทราบว่าความคิดในการหมักปลาเพื่อ...................แพร่หลายมาจากโรมและกรีกโบราณมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ผ่านการติดต่อสัมพันธ์ทางการค้าหรือไม่  ความสำคัญของผลิตภัณฑ์ปลาหมักในภูมิภาคนี้ก็แสดงให้เห็นถึง............................ของคนท้องถิ่นในการถนอมรักษาปลาที่หาได้ตามฤดูกาลเพื่อจะได้มีโปรตีนเสริมในอาหารตามที่ต้องการ

4. ผนังคำ (Word Wall)

ครูอาจทำผนังคำไปด้วยระหว่างการเรียนในชั้นเรียน โดยกำหนดให้มีกรอบคิดหลัก (Concept) จากนั้นให้นักเรียนเพิ่มเติมกลุ่มคำศัพท์ภายใต้กรอบคิดนั้นลงบนผนังคำ ครูอาจสรุปคำศัพท์และนิยามภายหลังกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อทบทวนความหมายและบริบทการใช้งานของคำศัพท์ที่ได้เรียนรู้ในคาบเรียน

· ตัวอย่างเช่น กรอบคิดหลัก: ระบบทุนนิยม

· คำศัพท์ที่เติมเข้าไปภายใต้กรอบคิดหลัก: ทุน การจำนอง ดอกเบี้ย กู้เงิน หนี้สิน
· แนะนำใช้งานเว็บไซต์นี้:  Wordwall

5. เขียนตามคำบอก

ครูเตรียมรายการกรอบคิดหรือคำศัพท์ 8 – 10 คำที่ต้องการทบทวนก่อนเริ่มชั่วโมงเรียน จากนั้นครูอ่านความหมาย โดยให้นักเรียนเขียนคำศัพท์ที่ตรงกับความหมายนั้นลงในสมุดของตัวเอง นักเรียนอาจแลกสมุดกันตรวจ และครูเป็นผู้เฉลยคำตอบ 

6. ปริศนาอักษรไขว้ 

เป็นกิจกรรมที่ท้าทายให้นักเรียนนึกคำที่ตรงกับความหมายที่ให้ในปริศนาอักษรไขว้ ครูสามารถสร้างปริศนาอักษรไขว้ได้ด้วยตนเองผ่านทางเว็บไซต์มากมาย 

· ดาวน์โหลดสื่อประกอบการเรียนปริศนาอักษรไขว้ หัวข้อ เครื่องเทศ  คลิกที่นี่
· ดาวน์โหลดเฉลยสื่อประกอบการเรียนปริศนาอักษรไขว้ หัวข้อ เครื่องเทศ  คลิกที่นี่
· แนะนำใช้งานเว็บไซต์นี้: crosswordlabs

ที่มาข้อมูลไอเดียการสอนจาก UNESCO
· ทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ร่วม: ชุดการสอนสำหรับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เข้าถึงได้จาก https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000373539

บริษัทฯ ขอสงวนสิทธิ์ในการใช้งานเนื้อหาและข้อความ ภาพถ่าย วิดีโอ กราฟฟิค เพลง สื่อ และเนื้อหาต่าง ๆ บนเว็บไซต์นี้ เพื่อการใช้งานส่วนบุคคลเท่านั้น และห้ามมิให้ทำการคัดลอก ทำซ้ำ แก้ไข เปลี่ยนแปลง เผยแพร่สู่สาธารณะ ส่งต่อ เนื้อหา และข้อความ ส่วนหนึ่งส่วนใดหรือทั้งหมด โดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์และ/หรือจากบริษัทฯ ผู้ใดละเมิดถือเป็นความผิดตามกฏหมาย